Evrópskir stúdentar standa með íslenskum stúdentum í baráttu gegn aldursgreiningum á fylgdarlausum hælisleitendum í Háskóla Íslands

Á stjórnarfundi ESU, Evrópusamtaka stúdenta (European Students’ Union), kölluðu LÍS, Landssamtök íslenskra stúdenta, eftir stuðningi við baráttu gegn aldursgreiningum með rannsóknum á tönnum hælisleitenda tanngreiningum sem framkvæmdar hafa verið af Háskóla Íslands sem þjónusta við Útlendingastofnun.

ESU eru regnhlífarsamtök 45 landssamtaka stúdenta frá 39 evrópskum löndum. ESU talar þar af leiðandi fyrir hönd um það bil 20 milljón stúdenta í Evrópu. Á stjórnarfundinum koma saman um 150 stúdentafulltrúar hvaðanæva úr Evrópu og taka stefnumótandi ákvarðanir fyrir samtökin, fundurinn var að þessu sinni haldinn í Sofiu, Búlgaríu, 6.-11. maí sl.

Stuðningsyfirlýsing var samþykkt einróma, en í henni er kallað eftir því að Háskóli Íslands láti af aldursgreiningunum. Þar er einnig undirstrikað, að sem menntastofnun og lykilhluti samfélagsins eigi Háskólinn frekar að beita sér við að taka vel á móti innflytjendum og að styðja við samfélagshópa í viðkvæmri stöðu. Stuðningsyfirlýsingin staðfestir þær efasemdir og rökfærslur sem íslenskir stúdentar, og þá sér í lagi SHÍ, Stúdentaráð Háskóla Íslands, hafa fært fram gegn þessari starfsemi. Tuttugu milljón evrópskir stúdentar krefjast þess, ásamt íslenskum stúdentum, að háskólinn láti af þessari framkvæmd og sjái sóma sinn í því að þjónusta hælisleitendur í krafti þekkingar sinnar með öðrum, mannúðlegri hætti og veita þeim aðstoð. Íslenskir stúdentar búast við því að Háskóli Íslands og Útlendingastofnun taki kröfur stúdenta loks alvarlega til greina og láti af þessari siðferðislega óverjandi framkvæmd.

Evrópskir stúdentar ganga því til liðs við SHÍ, LÍS, starfsfólk og doktorsnema á Menntavísindasviði HÍ, Félagsvísindasviði HÍ og Hugvísindasviði HÍ, Rauða krossinn, UNICEF, Barnaréttardeild Evrópuráðsins og fleiri mannúðarsamtök sem leggjast gegn þeim aðferðum sem háskólinn beitir.

Yfirlýsingin í heild sinni:

Regarding the University of Iceland (UI) performing age assessment via dental x-rays on unaccompanied asylum seeking minors as a service to the Icelandic Directorate

In 2018, students at the University of Iceland (UI) brought to light that the institution had been performing age assessment via dental x-rays on unaccompanied asylum seeking minors as a service to the Icelandic Directorate of Immigration. These services were performed when the age of unaccompanied asylum seekers was put to doubt by the Directorate. The UI had been performing these services since 2014 without any contract or regulation and has received payment for it. No assessment had been made on the ethical implications of the practice at that time.

The results of these practices have been used in academic publications and are therefore scientific and academic research which must be in line with scientific ethical codes. Scientific ethic rules and the laws on patients of medical health demand informed consent of the patient undergoing a medical procedure of any kind. Individuals do not have to be ill or sick to be categorized as a patient. This means that these services given to the directorate must have informed consent from the unaccompanied minors seeking asylum. Informed consent has not been guaranteed in the time the services have been provided, and according to the ethic rules of the UI an unaccompanied minor can not give an informed consent. In addition, these x-rays are not a choice for the minors despite the UI arguing it is. The Icelandic Directorate of Immigration has publicly claimed that if a minor refuses to have the dental assessment, they are evaluated as an adult which can negatively affect their application for refuge in Iceland.

The Student Council of the University of Iceland (SHÍ) and the National Union of Icelandic Students (LÍS) have protested these practices being performed by the UI. In addition to the student unions, the Red Cross of Iceland and UNICEF Iceland have protested the measures being used in Iceland. A number of Phd students and academic staff within the UI signed a petition, publicly criticising this treatment of migrant children and demanded the UI to stop taking part in the process of migrants in this way. It was stated in the petition that the UI is a Higher Education Institution (HEI) that conducts research which aims to clarify and help the situations of this particular group in society. It is not responsible or fair for HEI to take part in the procedure of migrants in this way. The results of these proceedings can after all be used against asylum seekers and lead to them being sent out of the country. This has happened at least once in the recent years. In October of 2017 a 17 year old boy was to be deported since he was wrongly concluded to be 19 years of age by the UI

Regardless of the criticism and arguments received and complete lack of adequate counterarguments, the UI still continues performing these procedures and has now established a contract with the Directorate of Immigration. The UI is firm in their stand that it is important that they conduct these services with their best practices, but students have pointed out that they are indeed not even doing so by using x-rays, which are more harmful than an MRI. In the light of the ethical concerns and the incompatibility of HEIs and services such as this, these steps are unacceptable. The UI should immediately cease performing age assessment via dental x-rays on unaccompanied asylum seeking minors as a service to the Icelandic Directorate of Immigration.

ESU takes a stand with Icelandic students in this matter. X-ray use of unaccompanied migrant children as a service to governmental structures is a practice which HEIs as educational institutions with a key role in society should not be involved in. This is also in line with the stance of the Council of Europe, the British Dental Association and the United Nations Committee on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Members of Their Families and the Committee on the Rights of the Child on State Obligations Regarding the Human Rights of Children in the Context of International Migration in Countries of Origin, Transit Destination and Return.

Sonja Björg Jóhannsdóttir kjörin nýr forseti LÍS á landsþingi

Frá vinnustofum

Helgina 29.-31. mars fór Landsþing landssamtaka íslenskra stúdenta - LÍS fram í háskólanum á Bifröst. Yfirskrift þingsins var Sjálfbærni og háskólasamfélagið - hver er okkar samfélagslega ábyrgð? Þriðji og jafnframt síðasti dagur landsþings LÍS 2019 hófst á áframhaldandi vinnustofu um forgangsröðun á heimsmarkmiðum SÞ. Tilgangur vinnustofunnar var að draga saman áherslur þingfulltrúa úr fyrri vinnustofum. Ljóst er að heimsmarkmiðin ná yfir víðan völl en komu þingfulltrúar sér saman um undirmarkmið sem LÍS geta beitt sér fyrir. Niðurstöður vinnustofanna munu nýtast sem efniviður fyrir mótun á stefnu LÍS í sjálfbærni. Stefnan verður lögð fyrir landsþing LÍS á næsta starfsári.

Ályktanir landsþings

Eftir vinnustofurnar voru borin upp þrjú önnur mál sem þingið tók afstöðu til. Í fyrsta lagi var ályktun LÍS um nýjar úthlutunarreglur Lánasjóðs íslenskra námsmanna - LÍN fyrir skólaárið 2019 - 2020 tekin fyrir. Lesa má nánar um ályktunina hér. Í öðru lagi lagði Stúdentaráð Háskóla Íslands - SHÍ fram tillögu um að LÍS myndi fara fyrir hönd ráðsins með stuðningstillögu varðandi afstöðu SHÍ gegn tanngreiningum á hælisleitendum innan menntastofnanna á þing European Students Union - ESU í maí. Sömuleiðis óskaði SHÍ eftir því að þing ESU myndi taka til umfjöllunar afstöðu stúdenta í Evrópu gagnvart tanngreiningum innan menntastofnanna. Tillagan var samþykkt einróma. Það er ómetanlegt fyrir íslenska stúdenta að hafa aðgang að vettvangi eins og ESU þar sem hægt er að vekja alþjóðlega athygli á stöðu mála hér á landi sem og sækja stuðning frá stúdentum út um allan heim. Þetta er í fyrsta skipti sem aðildarfélag LÍS biður um að sótt sé eftir stuðningi á þennan máta. Í þriðja lagi barst tillaga frá Stúdentaráði Háskólans á Akureyri - SHA um að næsta landsþing LÍS færi fram á Akureyri. Sú tillaga var sömuleiðis samþykkt.   

Kosningar til framkvæmdastjórnar

Í lok dags fóru fram kosninsgar til embætta innan framkvæmdastjórnar LÍS. Alls bárust átta framboð í embætti framkvæmdastjórnar, en að kosningum loknum var framkvæmdastjórn starfsársins 2019-2020 fullskipuð. Mörg spennandi verkefni bíða nýkjörinnar framkvæmdastjórnar, en nú kemur í hönd skiptatímabil þar sem fráfarandi og nýkjörin framkvæmdastjórn vinna saman að því að kynna verkefni embætta og stjórnar fyrir nýjum meðlimum.  

Eftirfarandi eru meðlimir framkvæmdastjórnar LÍS starfsárið 2019 - 2020:

Forseti - Sonja Björg Jóhannsdóttir
Varaforseti - Sigrún Jónsdóttir
Alþjóðafulltrúi - Jóhanna Ásgeirsdóttir
Fjáröflunarstjóri - Aníta Eir Jakobsdóttir
Markaðstjóri - Polina Diljá Helgadóttir
Gæðastjóri - Eygló María Björnsdóttir
Jafnréttisfulltrúi - Anastasía Jónsdóttir
Ritari - Hjördís Sveinsdóttir

Nýkjörin framkvæmdastjórn
Efri röð frá vinstri: Eygló María, Sonja Björg og Anastasía
Neðri röð frá vinstri: Hjördís, Aníta Eir, Sigrún, Polina Diljá og Jóhanna

Landsþing LÍS ályktar um nýjar úthlutunarreglur LÍN

Landssamtök íslenskra stúdenta senda frá sér ályktun um nýjar úthlutunarreglur Lánasjóðs íslenskra námsmanna - LÍN fyrir skólaárið 2019-2020. Ályktun þessi var samþykkt einróma á landsþingi LÍS í dag þar sem tæplega 60 stúdentafulltrúar frá öllum háskólum á Íslandi sem og Sambandi íslenskra námsmanna erlendis komu saman. Landsþing LÍS fer með æðsta ákvörðunarvald samtakanna.

Í janúar síðastliðnum vöktu stúdentar athygli á kröfum sínum í herferð undir yfirskriftinni „Stúdentar mega ekki hafa það betra – stúdentar þurfa líka að lifa af laununum sínum“ þar sem lögð var megináhersla á hækkun grunnframfærslu og frítekjumarks við endurskoðun á úthlutunarreglum LÍN. Jafnframt hafa stúdentar ítrekað sett kröfur sínar fram og komið þeim áleiðis til stjórnvalda.

Í ályktuninni kemur meðal annars eftirfarandi fram:

• Stúdentar fagna því að frítekjumarkið sé hækkað í 1.330.000 kr. úr 930.000 kr. Ljóst er að hækkun frítekjumarks í nýjum úthlutunarreglum er eðlileg og löngu tímabær.  

• Skerðingarhlutfall sem leggst á lán er tekjur lántakenda fara yfir frítekjumark var hækkað í 45% árið 2014. Það var gert svo hægt væri að hækka frítekjumarkið þrátt fyrir niðurskurðarkröfu sem þá lá á sjóðnum. Sú aðgerð átti að vera tímabundin til að bregðast við þáverandi ástandi og því með öllu óásættanlegt að fimm árum síðar sé ekki enn búið að lækka skerðingarhlutfallið aftur niður í 35%.

• Alvarleg athugasemd er sett við það að framfærslan standi í stað í nýjum úthlutunarreglum og enn fremur að hún taki ekki mið af verðlagsbreytingum. Það er í raun ígildi lækkunar þar sem óbreytt krónutala á framfærslu felur í sér lækkun á kaupmætti. Stúdentar fara fram á það að endurskoðun á grunnframfærslu eigi sér stað með sérstöku tilliti til húsnæðisgrunns þar sem gert er ráð fyrir að allir lánþegar sæki og fái hámarkshúsnæðisbætur.

• Vonbrigði eru að ekki hafi verið samþykkt að stúdentar í námi erlendis fái lánað fyrir ferðalögum fram og til baka einu sinni á hverju ári. Í núverandi reglum fá stúdentar erlendis aðeins lán fyrir einni ferð út og annarri ferð heim meðan á öllum námsferlinum stendur. Það setur stúdenta sem hafa ekki færi á að vinna í því landi sem þau stunda nám, í erfiða stöðu enda þurfa þeir þá að fljúga til Íslands í þeim tilgangi.

• Stúdentar ítreka gerðar kröfur um að lækka lágmarksframvindukröfur LÍN úr 22 einingum í 18 einingar á önn, líkt og áður var. Jafnframt að lánshæfum einingum fjölgi úr 480 einingum í 600 einingar þar sem mikilvægt er að stúdentar njóti svigrúms til að stunda fjölbreytt nám.

Tilefni er til þess að árétta að munur er á annars vegar úthlutunarreglum og hins vegar lögum um LÍN sem eru í endurskoðun. Verði hugmyndir mennta- og menningarmálaráðherra um nýtt lánasjóðskerfi að veruleika, meðal annars um niðurfellingu á hluta lána að loknu námi, standa úthlutunarreglur þó óbreyttar þannig að kjör stúdenta á meðan námi stendur breytast ekki með nýju lánasjóðskerfi.

Ályktunina í heild sinni má nálgast hér.

Dagskrá landsþings 2019

Dagskrá landsþings LÍS samanstendur af hinum ýmsu fyrirlestrum og vinnustofum þar sem unnið er að stefnumótun samtakanna. Að þessu sinni eru yfirskrift þingsins Sjálfbærni og háskólasamfélagið - Hver er okkar samfélagslega ábyrgð? og mun stefnumótun ganga út á það að móta stefnu LÍS í sjálfbærni sem verður síðan lögð fyrir landsþing að ári.

Einnig fara þar fram hefðbundin þingstörf þar sem er meðal annars farið yfir ársskýrslu og -reikning og lagabreytingar. Tvær stefnur eru á dagskrá, en í vetur hefur framkvæmdastjórn unnið að skrifum nýrrar jafnréttisstefnu samtakanna sem og uppfærðri alþjóðastefnu.

Föstudagur 29. mars

8:00 Morgunmatur

9:00 Setning landsþings

Formaður LÍS setur þingið
Ávarp Rektors Háskóla Íslands Jóns Atla Benediktssonar
Ávarp forseta SHÍ Elísabetar Brynjarsdóttur

9:40 Þingstörf

Kosning fundarstjóra og ritara landsþings
Tilnefning trúnaðarmanna
Skýrsla stjórnar fyrir liðið starfsár
Reikningar samtakanna bornir upp til samþykktar

Stefna um alþjóðavæðingu í íslensku háskólasamfélagi

14:00 Fyrirlestrar & vinnustofur

Birgitta Stefánsdóttir: Í átt að sjálfbærari framtíð
Jens Bonde Mikkelsen: A Danish perspective on sustainability and the role of students
Vinnustofa: Forgangsröðun heimsmarkmiða

16:20 Þingstörf

Lagabreytingar

Laugardagur 30. mars

9:00 Þingstörf

Verk- og fjárhagsáætlun LÍS 2019 -2020

10:45 Fyrirlestrar og vinnustofur

Fanney Karlsdóttir: Ísland og heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna
Lára Jóhannsdóttir: Hvað þýðir samfélagsleg ábyrgð eiginlega? - Sjálfbærni og samfélagsleg ábyrgð fyrirtækja
Rakel Guðmundsdóttir Fyrirlestur

Vinnustofa um Sjálfbærnistefnu LÍS

17:00 Þingstörf

Stefna um jafnrétti í íslensku háskólasamfélagi

Sunnudagur 31. mars

9:00 Vinnustofur

Samantekt úr vinnustofum LÍS lögð fyrir þingið
Forgangsröðun heimsmarkmiða

11:00 Þingstörf

Önnur mál
Kosningar

Tilnefning nýrra fulltrúa í fulltrúaráði
Formaður
Varaformaður
Ritari
Fjármálastjóri
Alþjóðaforseti
Gæðastjóri
Markaðsstjóri
Jafnréttisfulltrúi

Þingi slitið

Landsþing LÍS 2019: Sjálfbærni og háskólasamfélagið - Hver er okkar samfélagslega ábyrgð?

Landsþing LÍS verður haldið að Háskólanum á Bifröst helgina 29.-31. mars. Yfirskrift þingsins verður að þessu sinni Sjálfbærni og háskólasamfélagið - Hver er okkar samfélagslega ábyrgð? Dagskrá þings verður í samræmi við yfirskrift og eiga sér stað fyrirlestra og vinnustofur um sjálfbærni og samfélagsábyrgð með áherslu á hlutverk háskólasamfélagsins og þá sérstaklega stúdenta.

Mætt verður til Bifrastar aðfarakvöld föstudags og þinghöld standa yfir frá föstudagsmorgni til eftirmiðdags sunnudags. Ásamt fyrirlestrum og vinnustofum fara einnig fram hefðbundin þingstörf, þ.á.m. verða breytingartillögur á lögum samtakanna bornar upp og ræddar sem og ný stefna samtakanna um jafnréttismál í íslensku háskólasamfélagi sem unnin er upp úr stefnumótunarvinnu landsþings 2018. Einnig verður farið yfir endurnýjaða stefnu um alþjóðavæðingu í íslensku háskólasamfélagi, en sú sem er í gildi í dag var samþykkt á landsþingi árið 2016.

Á landsþingi LÍS koma saman stúdentafulltrúar frá öllum háskólum landsins sem og frá Sambandi íslenskra námsmanna erlendis. Alls eru það um 60 einstaklingar sem taka þátt í þingstörfum og leggja sitt á vogarskálarnar við ákvarðanatöku og þróun á stefnumálum samtakanna. Landsþing LÍS er stærsti samráðsvettvangur stúdenta á Íslandi þar sem gefst færi á að skiptast á skoðunum, rökræða og fá innsýn í baráttumál stúdenta á öðrum vettvöngum sem og sækja styrk og stuðning.

Framboð til framkvæmdastjórnar

Framboðsfrestur til embætta framkvæmdastjórnar rann út föstudaginn 15. mars sl. Alls bárust átta framboð í fimm embætti:

Formaður:
Sonja Björg Jóhannsdóttir

Varaformaður:
Eygló María Björnsdóttir
Polina Diljá Helgadóttir
Sigrún Jónsdóttir

Alþjóðaforseti:
Jóhanna Ásgeirsdóttir

Fjármálastjóri:
Aníta Eir Jakobsdóttir

Jafnréttisfulltrúi:
Anastasía Jónsdóttir
Hrafn Sævarsson

Ekki bárust framboð í embætti ritara, gæðastjóra og markaðsstjóra. Opnað verður fyrir framboð í þau embætti að nýju á landsþingi. Kosið er í embætti á landsþingi.