Annáll alþjóðafulltrúa 2024

LÍS leggur ríka áherslu á að vera í virkri samvinnu og samstarfi með stúdentahreyfingum víðsvegar í Evrópu, og samtökin okkar eru hluti af European Students’ Union, eða ESU. Það eru regnhlífarsamtök stúdentahreyfinga í Evrópu sem samanstanda af 44 stúdentafélögum frá 40 mismunandi löndum í Evrópu. LÍS sækir reglulega ráðstefnur og fundi á vegum ESU þar sem fulltrúar mæta á fundi, fyrirlestra, pallborðsumræður og tengslamyndunarviðburði.

Árið 2024 voru eftirfarandi ráðstefnur og fundir sóttir af fulltrúum LÍS.

Students emPower Education 2024 í Brussel, Belgíu 3. - 6. mars 

Þóra Margrét, alþjóðafulltrúi LÍS, og Helga Guðrún, meðlimur alþjóðanefndar LÍS, sóttu ráðstefnuna. Ráðstefnan var skipulögð af VVS, sem eru Landssamtök nemenda í Flanders og eru í forsvari fyrir nemendur í flæmska hluta Belgíu, og ESU. Ráðstefnan var haldin í aðdraganda kosninga ESB sem fóru fram um sumarið. Á ráðstefnunni voru m.a. pallborðsumræður með stjórnmálaflokkum og hagsmunaaðilum sem koma að æðri menntun auk kynningar á belgískum stjórnmálum og háskólakerfi.

47. European Student Convention í Köln, Þýskalandi 6. - 10. mars

Þau sem sóttu ráðstefnuna í Brussel gátu tekið tveggja tíma lest yfir landamærin til Þýskalands, en þar var 47. European Student’s Convention, eða ESC. Þar skipulögðu FZF, Landssamtök stúdenta í Þýskalandi, viðburðinn. Þemað á ráðstefnunni var Bologna-ferlið og kynntar voru niðurstöður úr Bologna With Student’s Eyes, en það er skýrsla sem ESU gefur út og snýst hún um hvernig aðildarfélög ESU líta á innleiðingu Bolognaferlisins í þeirra háskólasamfélagi. Einnig voru áframhaldandi umræður og kynningar á komandi kosningum í ESB.

84. fundur Landssamtaka stúdenta á Norðurlöndunum og Eystrasaltslöndunum (NOM) 25.-28. apríl

Þóra Margrét, alþjóðafulltrúi, mætti á 84. fund NOM í höfuðborginni Riga, en LSA, Landssamtök stúdenta í Lettlandi, sáu um skipulagningu og voru gestgjafar að þessu sinni. NOM, eða The Nordiskt Ordförande Møte, er samráðsvettvangur stúdenta á Norðurlöndunum og í Eystrasaltsríkjunum, en þau síðarnefndu urðu hluti af NOM árið 2006. NOM þróaðist út frá fyrsta fundi sem stúdentahreyfingar á Norðurlöndunum héldu árið 1946. Þessir fundir eru mikilvægur vettvangur til þess að afla upplýsinga um málefni stúdenta í þessum löndum, og til þess að ræða og efla menntunarmál stúdenta. Þema þessa fundar var Jafnvægi vinnu og einkalífs í hagsmunabaráttu stúdenta.

86. Stjórnarfundur ESU í Geneva, Sviss 6. - 12. maí

Tvisvar á ári heldur ESU, í samstarfi við landssamtök stúdenta í viðkomandi landi, stjórnarfund (BM). Þar eru starf og stefna ESU mótuð af aðildarfélögum þess. Þessir fundir eru einnig mikilvægur vettvangur fyrir tengslamyndun og umræður milli allra aðildarfélaganna. Á stjórnarfundum sem haldnir eru að vori til eru einnig kosningar í framkvæmdastjórn ESU, en hún samanstendur af forseta, tveimur varaforsetum og 7 öðrum aðilum. Fyrstu tveir dagarnir samanstanda af mismunandi fundum, fyrirlestrum og pallborðsumræðum sem og undirbúningi fyrir stjórnarfundinn sjálfann, og næstu þrjá daga er þétt dagskrá fundarins. Fyrstu tvo dagana voru meðal annars pallborðsumræður um Evrópska háskólabandalagið (European University Alliance), kynning frá UNHCR um flóttafólk og háskólamenntun og hvað landssamtök stúdenta í geta gert til þess að auðvelda aðgengi flóttafólks að menntun í sínu heimalandi. Á fundinum sjálfum var mótuð starfsáætlun framkvæmdastjórnar ESU, kosið í nýja stjórn og samþykkt mannréttindastefna ESU, stefna um réttindi stúdenta og stefna um málefni og aðgengi flóttafólks að háskólanámi. Á þessum fundi voru fulltrúar LÍS Þóra Margrét, alþjóðafulltrúi, Alexandra Ýr, forseti LÍS, og Sylvía Lind, meðlimur í alþjóðanefnd.

The North-Atlantic Islands’ Student Cooperation (NAIS) 17. - 19. maí

NAIS er nemendasamstarf og samráðsvettvangur fyrir nemendur Norður-Atlantshafseyja, og taka LÍS þátt ásamt MFS (Landssamtökum færeyskra stúdenta) og tveimur grænlenskum samtökum, þeim Ili Ili (Samtök stúdenta í Grænlandi) og AVALAK (Samtök grænlenskra nemenda í Danmörku). Að þessu sinni var NAIS haldið í Kaupmannahöfn og var staðsetning þess Grønlands Repræsentation, en í sömu byggingu er einnig íslenska og færeyska sendiráðið. NAIS samstarfið býr til vettvang til þess að ræða áskoranir og tækifæri sem nemendur á þessu svæði fást við. Ýmsir fundir og fyrirlestrar voru haldnir yfir þessa tvo daga, og útkoman var sameiginleg yfirlýsing þar sem hugmyndin á bak við NAIS og samstarfið endurbyggt og hlutverk þess meitlað. Fulltrúar LÍS voru Þóra Margrét, alþjóðafulltrúi, og Sylvía Lind, meðlimur í alþjóðanefnd sem býr í Kaupmannahöfn.

48. European Student Convention í Varsjá, Póllandi 19. - 22. september 

48. ESC var haldið í Varsjá og voru gestgjafarnir PSRP (Landssamtök stúdenta í Póllandi). Fulltrúi LÍS var Þóra Margrét, alþjóðafulltrúi. Ýmsir fyrirlestrar og pallborðsumræður áttu sér stað, meðal annars um mat á fyrra námi, ritstuld og heilindi, stafræna væðingu æðri menntunar og áhrif gervigreindar. Einnig voru tengslamyndunarviðburðir haldnir, enda er mikilvægt að samtök kynnist öðrum samtökum og þeim áskorunum og tækifærum sem önnur samtök eru að fást við til að stuðla að fræðslu á jafningjagrundvelli.

85. fundur Landssamtaka stúdenta á Norðurlöndunum og Eystrasaltslöndunum (NOM) 2. - 6. október

Þóra Margrét, alþjóðafulltrúi, var fulltrúi LÍS á 85. NOM fundinum, sem haldinn var í Kaupmannahöfn. Gestgjafar og skipuleggjendur fundarins voru DSF, eða Landssamtök stúdenta í Danmörku. Þemað að þessu sinni var Activism, Advocacy and Politics in Higher Education. Þetta voru viðburðaríkir dagar í Kaupmannahöfn, en meðal annars var farið í Nordic Council, danska þingið í Kristjánsborgarhöll, háskóla- og vísindamálaráðuneytið og hinar ýmsu dönsku háskólastofnanir. Á hverjum stað voru umræður og fyrirlestrar frá hagaðilum og öðrum sem tengjast háskólamenntun með einhverjum hætti. Einnig fórum við á höfuðstöðvar DSF og fengum að heyra frá málum og áskorunum sem samtökin eru að vinna að og fást við. Á NOM fundum eru hver samtök með kynningu sem tengist þema fundarins og stöðu mála í heimalandi viðkomandi samtaka.

88. Stjórnarfundur ESU í Osló, Noregi 18. - 23. maí

Þóra Margrét, alþjóðafulltrúi, og Lilja Margrét, gæðastjóri LÍS, fóru á 88. stjórnarfund (BM) ESU sem haldinn var í Osló. NSO, Landssamtök stúdenta í Noregi voru gestgjafar og skipuleggjendur. Fyrstu tvo dagana var þemað lýðræði, og þessa fyrstu daga mættu þátttakendur á fyrirlestra, pallborðsumræður og fundi auk þess að taka þátt í umræðum áður en hinn eiginlegi stjórnarfundur hófst. Fyrsta daginn var haldið vítt og breitt um Osló á vinnustofur og fundi. Annan daginn var haldið til Úteyjar og deginum eytt þar. Þar var gengið um eyjuna með leiðsögumanni sem sagði okkur söguna af eyjunni og hryðjuverkunum sem framin voru þar þann 22. júlí 2011. Einnig voru vinnustofur og umræður um hatursorðræðu. Á stjórnarfundinum sjálfum, sem haldinn var næstu þrjá daga, voru meðal annars samþykktar stefnur um grunngildi og samstöðu og einnig sjálfbærni í æðri menntunarkerfum. LÍS lagði fram ályktun, ásamt öðrum samtökum, um aðgengi palestínskra stúdenta að æðri menntun og var hún samþykkt. Fulltrúar LÍS voru ánægðir með framvindu fundarins sem einkenndist af uppbyggilegum umræðum, lærdómi og tengslamyndun á milli jafningja.

Þetta hefur verið viðburðaríkt ár fyrir alþjóðastarf LÍS, en fulltrúar sem fara út á vegum LÍS leggja ætíð mikla áherslu á virka þátttöku, umræður, tengslamyndun, að geta dregið lærdóm af kollegum okkar í öðrum samtökum vítt og breitt um Evrópu og að berjast fyrir réttindum stúdenta.

Stúdentar á milli steinns og sleggju

Í kosningabaráttu er allt stjórnmálafólk sammála um mikilvægi æðri menntunar til að tryggja bjarta framtíð lýðræðissamfélagsins Íslands. Þrátt fyrir það berjast íslenskir stúdentar í bökkum við að mennta sig og eru við það að sligast undan leiguverði, jafnvægi á milli vinnu og skóla og ósveigjanlegu, markaðsvæddu námslánakerfi. Spurningin er ekki lengur hvort menntun sé leið að betri framtíð – heldur hvort ungt fólk hafi efni á að feta þann veg og hvort það verði þess virði. Við hljótum öll að geta sammælst um það að núverandi staða háskólamála sé áhyggjuefni, og að það sé lykilatriði að næsta ríkisstjórn setji málefni stúdenta í algjöran forgang.

Kynslóðabilið og vegasalt stúdenta

Í nýlegri greiningu hagfræðings stéttarfélagsins Visku á kaupmætti ungs fólks kemur fram að síðustu ár hefur ójöfnuður milli kynslóða aukist tvöfalt hraðar á Íslandi í samanburði við Norðurlöndin, og kaupmáttur ungs fólks hefur sveiflast fimm sinnum meira á öldinni en í nágrannalöndum okkar. Það segir okkur að ungt fólk á Íslandi býr við annan raunveruleika en jafnaldrar á Norðurlöndunum, og staða þess flækist enn frekar við að skrá sig í háskólanám, sérstaklega fyrir ungt fólk sem flytur til höfuðborgarsvæðisins til að stunda nám, leigir á almennum leigumarkaði og verður oft að vinna mikið með námi til að ná endum saman. Samkvæmt nýjustu tölum Eurostudent hefur atvinnuþátttaka íslenskra stúdenta aukist á milli ára – Íslendingar eiga Evrópumet í atvinnuþátttöku þar sem 76% íslenskra stúdenta vinna samhliða námi. Afleiðingar þess að vinna mikið með námi geta verið margar, til að mynda þær að stúdentar á Íslandi eru lengur að klára nám sitt og vinnan hefur óhjákvæmilega áhrif á námsframmistöðu. Nám er vinna, og þó það sé eðlilegt að hluti stúdenta kjósi að vinna samhliða námi er kominn tími til að spyrja sig að því hvort íslenskir háskólanemar ættu, ár eftir ár, að þurfa að vinna mest allra í Evrópu til þess að hafa efni á því að mennta sig.

Menntasjóður námsmanna: félagslegur jöfnunarsjóður?

Með nýjum lögum um Menntasjóð námsmanna, sem tóku gildi árið 2020, átti að umbylta námslánakerfinu á Íslandi og færa það nær norska styrkjakerfinu. Styrkur ríkisins til stúdenta átti að felast í 30% niðurfellingu af láni í lok náms, að því gefnu að stúdentar kláruðu nám sitt á tilskildum tíma – og þannig hvetja brautskráða námsmenn til að fara fyrr af fullum krafti inn á vinnumarkaðinn.

Samhliða 30% niðurfellingu námslána urðu vextir nýju lánanna hins vegar breytilegir og háðir sveiflukenndum aðstæðum á fjármálamarkaði, og greiðendum gert að bera áhættu af væntum afföllum sjóðsins (í fyrsta sinn í 70 ára sögu fjárhagslegs stuðnings ríkisins við stúdenta). Nú þegar komin er reynsla á nýja námslánakerfið er ljóst að lögin hafa alls ekki þjónað markmiðum sínum, en eins og LÍS og BHM gerðu grein fyrir í umsögn sinni fyrr á árinu hefur 30% niðurfellingin ekki hvatt til hraðari námsframvindu; þvert á móti eru vísbendingar um að námslánakerfið hafi nú fælingarmátt þar sem færri taka námslán og niðurstöður lífskjararannsóknar BHM sýna að helsta ástæðan að baki fækkunar lántaka er óttinn við óviðráðanlega skuldsetningu – og því ekki ólíklegt að gallað námslánakerfi spili inn í vaxandi atvinnuþátttöku stúdenta.

Byrðar að námi loknu

Útreikningar BHM og LÍS sýna að greiðslubyrði í nýja námslánakerfinu er 62% hærri yfir ævina en í því gamla fyrir þá lántaka sem fá ekki 30% niðurfellingu, og því er varhugavert að halda því fram að breytingar á námslánakerfinu hafi verið skref í rétta átt – raunar er hægt að færa rök fyrir því að óvissan um greiðslubyrði og vaxtakjör sé breyting til hins verra og að námsstyrkurinn nái ekki til þeirra sem þurfa mest á honum að halda; þeirra sem eru lengur að klára nám sitt vegna félagslegra og/eða efnahagslegra aðstæðna.

Gömlu LÍN-lánin eru líka að sliga fólk, en eins og BHM hefur gert grein fyrir hafa háskólamenntaðir einstaklingar sem tóku lán í LÍN-kerfinu setið eftir í kjölfar hrunsins. Þau lán voru ekki leiðrétt og fjöldi fólks sér því fram á að borga heil mánaðarlaun í afborganir námslána til dauðadags nema ný ríkisstjórn svari ákalli háskólamenntaðra og leiðrétti lánin. Staða stúdenta sem þiggja námslán verður eins eða verri nema stjórnvöld stígi skrefið að fullu og komi á raunverulegu námsstyrkjakerfi. Það er lykilatriði að nýr stjórnarsáttmáli leggi ríka áherslu á fjárfestingu í menntun, innleiði markvissar aðgerðir til að standa vörð um grunnstoð lýðræðissamfélags og bregðist við alvarlegri stöðu stúdenta sem bera framtíð þjóðarinnar á herðum sér.

Lísa Margrét Gunnarsdóttir

Höfundur er forseti Landssamtaka íslenskra stúdenta

Grein birtist á vísi.is 16. desember 2024

Lísa Margrét Gunnarsdóttir

Fulltrúaráð Visku fundar

Fulltrúaráð Visku kom saman 28. nóvember síðastliðinn í fyrsta sinn síðan félagið hóf starfsemi

Innan Visku starfar fulltrúaráð sem er skipað formanni félagsins og fulltrúum starfandi kjaradeilda og faghópa innan félagsins. Ennfremur tilnefnir Landssamband íslenskra stúdenta (LÍS) árlega fulltrúa í ráðið. Er fulltrúaráð stjórn félagsins til ráðgjafar í stefnumótandi málum.

Innan Visku eru nú starfandi ein kjaradeild, kjaradeild bókasafns- og upplýsingafræðinga, og ellefu faghópar: faghópar arkítekta, djákna, fjölskyldufræðinga, fræðafólks sem starfar sjálfstætt, listmeðferðafræðinga, íþróttafræðinga, myndlistafólks, safnafólks, táknmálstúlka, talmeinafræðinga og tómstunda- og félagsmálafræðinga og annars fagfólks í tómstundastarfi.

Á fundinum var farið yfir hvað hefur gerst á þessu fyrsta starfsári Visku og rætt um hvernig best sé að efla ólíka hópa innan félagsins. Á fundinum var farið yfir hugmyndir að uppbyggingu félagslegra innviða Visku, þar á meðal að útvíkka hópastarf innan félagsins svo að faghópar verði hér eftir nefndir „félagsnet“ sem sé ætlað að efla stöðu þess félagsfólks sem tilheyra þeim, styrkja tengslanet og stuðla að aukinni þekkingu og framþróun á sér- eða áhugasviði þeirra.

Mikill vilji og kraftur er í fulltrúaráði að taka þátt í uppbyggingastarfi Visku og efla félagsstarf á komandi misserum.

Frétt af vef Visku frá 5. desember

Lísa Margrét Gunnarsdóttir, forseti LÍS, á fulltrúaráðsfundi Visku

Opið fyrir umsóknir: Stúdentafulltrúi í stofnanaúttekt HR // Applications Open: Student Representative for a Quality Review of Reykjavík University

Ert þú áhugasamur um að bæta gæði háskólanáms og vera rödd stúdenta?

Landssamtök íslenskra stúdenta (LÍS) og Gæðamat háskóla leita að stúdentafulltrúa til að taka þátt í stofnanaúttekt á gæðamati Háskólans í Reykjavík. Staðan er launuð.

Hlutverk stúdentafulltrúans

Sem stúdentafulltrúi tekur þú þátt í fundum með teymi gæðaráðs, þar sem þú miðlar sjónarmiðum stúdenta. Fundir fara fram á eftirfarandi dögum:

• 21. febrúar kl. 9:00-11:00

• 18. mars kl. 9:00-12:00

• 22. apríl kl. 12:00-15:00

Skilyrði

• Vera stúdent eða hafa nýlega útskrifast (innan árs)

• Reynsla af íslenska háskólakerfinu

• Góð enskukunnátta í rituðu og mæltu máli

• Ekki tengsl við Háskólann í Reykjavík

Umsókn

Ef þú ert áhugasamur, sendu umsókn þína á lis@studentar.is fyrir 22. nóvember. Fyrir nánari upplýsingar, hafðu samband við geadastjori@studentar.is.

English

Are you interested in improving the quality of higher education and being a voice for students?

The National Union of Icelandic Students (LÍS) and the Icelandic Agency for Quality Assurance (IAQA) are seeking a student representative to participate in a quality review of Reykjavík University. The position is paid.

Role of the Student Representative

As a student representative, you will participate in meetings with the review team and share a student perspective. Meetings are scheduled on the following dates:

• February 21st, 9:00-11:00

• March 18th, 9:00-12:00

• April 22nd, 12:00-15:00

Requirements

• Current student or recent graduate (within the last year)

• Experiance of the Icelandic higher education system

• Proficiency in spoken and written English

• No direct affiliation with Reykjavík University

Application

If you're interested, send your application to lis@studentar.is by November 22nd. For more information, contact geadastjori@studentar.is.

Student Refugees leita að sjálfboðaliðum // Student Refugees Iceland Seeking Volunteers

Viltu gerast sjálfboðaliði?

Opið er fyrir umsóknir í sjálfboðaliðahóp Student Refugees! Vertu með í að auka aðgengi hælisleitenda og flóttafólks að námi.

Student Refugees er stúdentarekið framtak sem býður hælisleitendum og flóttafólki upp á aðstoð við að sækja um háskólanám á Íslandi sem byggir alfarið á vinnu sjálfboðaliða.

Aðstoðin verður veitt á heimasíðu Student Refugees, í tölvupósti og í eigin persónu á umsóknarkaffi. Umsóknarkaffið eru opnir viðburðir í huggulegu umhverfi þar sem fólk getur komið að vinna í umsóknum undir leiðsögn. Sjálfboðaliðar munu hljóta þjálfun frá verkefnastjórum og sérfræðingum, svo það er engin þörf á fyrri reynslu. 

Ábyrgð sjálfboðaliða:

• Skipuleggja og mæta á umsóknarkaffihús u.þ.b. einu sinni í mánuði.

• Svara fyrirspurnum og vera í sambandi við hælisleitendur og flóttafólk í tölvupósti.

• Uppfæra vefsíðu.

• Vera í samskiptum við og vinna með hópi sjálfboðaliða.

• Safna upplýsingum um framvindu verkefnis.

Sækja um hér

Umsóknarfrestur er til og með 29. október. Ekki hika við að hafa samband ef spurningar vakna! Frekari upplýsingar veita: 

• Íris Björk Ágústsdóttir jafnréttisfulltrúi, jafnrettisfulltrui@studentar.is.

• Þóra Margrét Karlsdóttir alþjóðafulltrúi, althjodafulltrui@studentar.is.

Would you like to become a volunteer for Student Refugees Iceland?

Come be a part of making higher education more accessible to asylum seekers and refugees! 

Student refugees is a student run initiative which provides asylum seekers and refugees with assistance in applying for higher education in Iceland.

This service will be provided through the Student Refugees website, via email and in person at the Application Café. The Application Cafés are open sessions in a cosy environment where people can receive guidance while working on their applications. Volunteers will undergo training from team leaders and specialists, so no prior experience is needed.

 Responsibilities:

• Plan, host and participate in Application Cafés, about once a month.

• Answer questions and contact asylum seekers and refugees via email.

• Update website.

• Communicate with and meet up in your team of volunteers.

• Collect data on progress.

 Apply here

Deadline for applications is before midnight on the 29th of October. Please do not hesitate to reach out or ask questions! Further information is provided by:

• Íris Björk Ágústsdóttir, Equal Rights Officer, jafnrettisfulltrui@studentar.is.

• Þóra Margrét Karlsdóttir, International Officer, althjodafulltrui@studentar.is.